Մ. Բուլգակով «Վարպետը և Մարգարիտան»
Ամեն անգամ որևէ համեստ միտք թղթին հանձնելուց առաջ մտածում եմ, թե արդյոք ասվածս հասանելի է և ինչքան էլ հեռանա ընթերցողը գոնե առանցքային գաղափարը կստանա՞, թե՞` ոչ: Գրքի ամեն տողն ընթերցելիս ոչ թե փորձում էի բառերն ընկալել, այլ` տեսնել հեղինակին` թաքնված դրանց էության մեջ, լսել հեղինակի լռությունը: Գուցե որպես ընթերցող այնքան էլ լավ լսողություն չունեցա, բայց լսեցի ու տեսա հետևյալը. հեղինակը նույնանում է այդքան մերժված Աստծո հետ:
Սովետական կարգերի «շնորհիվ» ինքը հենց մերժված Հիսուսն էր, որ կար…և ինչպես գրքի էջերից մեկում է ասվում` մեր օրորում աթեիզմը ոչ մեկին չի զարմացնում և մարդիկ վաղուց են դադարել հավատալ Աստծո գոյությանը: Եվ ի՞նչ է սա, եթե ոչ գոյություն ունեցող լուսավորի անտեսում, չի երևում ամենն ինչ արվել է ի բարօրություն, որովհետև չես կանգնել և ասել. «ահա, ես եմ, ես արեցի դա Ձեզ համար»: Գուցե բուլգակովյան չգնահաված ջանքերը և սև մոգության իշխանությունն արտացոլումն են արդեն իսկ գործող իշխանության դերում: Երբ երևան է գալիս գոյություն ունեցող կամ էլ չունեցող Աստծո և նմանապես սատանայի հակադրությունը: Եվ ինչպես դրվագներից մեկում է ասվում, առանց չարի ինչպես պիտի նշմարվեր բարին, գուցե համակերպվել էր հեղինակը տանելու իր խաչը ու տարավ մինչև վերջ` գրքում միանշանակ: Սատանային նշմարելը բարդ չէր, բայց կարևորը ընթացքում Աստծուն գտնելն էր, գուցե վերջնական հաջողության էր ուզում հասնել հեղինակը: Եվ մի՞թե չհասավ վերջում: Ամեն հերոսի մեջ փնտրելով Բուլգակովին՝ հասկացա, որ ամենքի մեջ էր նա, սակայն նրա արտացոլումն Իվան Նիկոլայեվիչի կերպարում առավել հստակ նշմարեցի: Գուցե սխալվում եմ, բայց … վերջապես ամենից ու ամենքից «ազատված» Իվանը հանգիստ քնի արժանացավ: Գուցե Բուլգակովն իր գրքով վերջապես ուզում էր ինքն էլ արժանանալ այդ հանգստությանը, որ հավատային նրան…
Comments
Post a Comment